Μπορεί ο αέρας που αναπνέουμε να επηρεάσει την εγκυμοσύνη;

Η ρύπανση του αέρα είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας στην εξέλιξη της εγκυμοσύνης. Η κακή ποιότητα αέρα μπορεί να επηρεάσει τόσο την υγεία της εγκύου όσο και του αναπτυσσόμενου μωρού. Οι μολυσματικές ουσίες του αέρα ξέρουμε ότι μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργικότητα του πλακούντα (1,2), αλλά και να τον διαπεράσουν και να διαταράξουν την ανάπτυξη του εμβρύου.

Η ρύπανση του αέρα έχει πολλαπλές πηγές:

Καυσαέρια αυτοκινήτων, βιομηχανία, κεντρικές θερμάνσεις, καύση ορυκτών καυσίμων, αφρικανική σκόνη, εκνέφωση θαλάσσιου άλατος.

Αυτό που δεν είναι γνωστό είναι ότι στους εσωτερικούς χώρους η ρύπανση του αέρα μπορεί να είναι 2, 5 ή και 100 φορές περισσότερη από το εξωτερικό περιβάλλον: καθαριστικά, ατμοί μπάνιου κουζίνας, αποσμητικά χώρου, τζάκια, καύση κεριών, μπογιές, ακάρεα, υλικά που γηράζουν (συνθετικά υφάσματα, βερνίκια επίπλων, μπογιές).

Στο 90% της ημέρας μας βρισκόμαστε σε εσωτερικούς χώρους.

Ρύπανση του αέρα των εσωτερικών χώρων (ΡΑΕΧ) και επηρεασμός της εγκυμοσύνης.

Οι ερευνητές δεν έχουν εντοπίσει ακόμη όλες τις επιπτώσεις της ρύπανσης του αέρα στην εγκυμοσύνη. Επίσης δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί γιατί η ρύπανση του αέρα προκαλεί βλάβες σε ορισμένες εγκυμοσύνες και σε άλλες όχι. Δεν υπάρχει προς το παρόν κάποιος τρόπος να προβλεφθεί σε ποιους θα προκληθούν επιπλοκές από την ρύπανση του αέρα στη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Οι πιθανές επιπτώσεις της ρύπανσης του αέρα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σύμφωνα με τις μέχρι τώρα μελέτες μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Πρόωρο τοκετό

Η ρύπανση του αερα σχετίστηκε με 16000 πρόωρους τοκετούς στις ΗΠΑ (3).

Πολλαπλοί ρύποι του αέρα έχουν συσχετιστεί με πρόωρο τοκετό (4,5). Ο πρόωρος τοκετός αυξάνει τον κίνδυνο άλλων προβλημάτων, όπως ανεπαρκή ανάπτυξη πνευμόνων, χαμηλό βάρος γέννησης.

• Αιφνίδιο θάνατο

Είναι οι περιπτώσεις που συμβαίνουν στις πρώτες 20 εβδομάδες της ζωής του νεογνού. Μελέτες δείχνουν συσχέτιση της έκθεσης στην ρύπανσης του αέρα με περιστατικά αιφνίδιου θανάτου σε νεογνά, με μεγαλύτερο κίνδυνο να διατρέχουν τα νεογνά των μητέρων που εκτέθηκαν σε αυξημένη ρύπανση στο τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης τους (6,7).

• Χαμηλό βάρος γέννησης

Η ρύπανση του αέρα μπορεί να διαταράξει την ανάπτυξη του μωρού (8). Το χαμηλό βάρος γέννησης είναι παράγοντας κινδύνου για αναπτυξιακά προβλήματα και καθυστέρηση, αιφνίδιο θάνατο, αλλά και για πολλά προβλήματα υγείας.

• Διαταραγμένη ανάπτυξη πνευμόνων

Η έκθεση της μητέρας σε αιωρούμενα μικροσωματίδια στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, και ιδιαίτερα στα πάρα πολύ μικρά (<0,1μm), έχει συσχετιστεί με πνευμονική δυσλειτουργία του εμβρύου και αυξημένη πιθανότητα άσθματος και αλλεργιών στην παιδική ηλικία (9).

• Σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής/ αυτισμός

Πληθώρα μελετών δείχνει ότι η ρύπανση του αέρα πιθανά σχετίζεται με την αύξηση του συνδρόμου ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (10,11), αλλά και αυξημένα ποσοστά αυτισμού (12), με άμεση συσχέτιση της εισπνοής ρύπων στα 3 πρώτα χρόνια ζωής του παιδιού.

• Παχυσαρκία /διαταραχή εγκεφαλικής ανάπτυξης

Η έκθεση σε ρύπους του αέρα στα πρώτα χρόνια ανάπτυξης ενός παιδιού συμβάλλει σε αυξημένο Δείκτη Μάζας Σώματος στην εφηβεία (13,14), αλλά και σε διαφοροποιημένη εγκεφαλική ανάπτυξη σε όλη την παιδική ηλικία, με πιθανές συνέπειες αυξημένη επίπτωση εφηβικής κατάθλιψης, σχιζοφρένειας και μειωμένων μαθησιακών επιδόσεων (15,16)

Η μεγαλύτερη έκθεση σε ρύπους που παράγονται από την κυκλοφορία των αυτοκινήτων παρατηρείται σε κατοικίες έως 300 μέτρα από δρόμους υψηλής κυκλοφορίας (17).

Τρόποι προστασίας από τη ρύπανση του αέρα, στην εγκυμοσύνη:

• Περιορίστε την μετακίνηση με αυτοκίνητο όσο είναι δυνατόν, ιδιαίτερα σε ημέρες με αυξημένη ρύπανση, και μείνετε μακριά από δρόμους υψηλής κυκλοφορίας
• Απαγορεύστε το κάπνισμα στο σπίτι. Εάν καπνίζεται, πρέπει να το διακόψετε άμεσα. Το τσιγάρο 100νταπλασιάζει την έκθεση του εμβρύου σε τοξικούς ρύπους
• Χρησιμοποιείτε πάντα τον απορροφητήρα ακόμη και αν βράζετε απλά νερό
• Μην χρησιμοποιείτε αρωματικά χώρου, αρωματικά κεριά ή κεριά. Εκλύουν τεράστιες ποσότητες μικροσωματιδίων και χημικών ουσιών στον αέρα.
• Προσέχετε τα καθαριστικά που χρησιμοποιείτε, ιδανικά καταργήστε τα και μείνετε σε παραδοσιακά καθαριστικά όπως το ξύδι, η μαγειρική σόδα.
• Καθαρίζεται συχνά. Το σκούπισμα με καλή ηλεκτρική σκούπα, και κάτω από τα έπιπλα, μειώνει τη σκόνη, τη γύρη, τα αλλεργιογόνα.
• Μην βάφετε το σπίτι σας στην πορεία της εγκυμοσύνης σας και στα πρώτα χρόνια ζωής του παιδιού σας.
• Βγάζετε τα παπούτσια σας πριν μπείτε στο σπίτι, μεταφέρουν τεράστια ρύπανση στο χώρο σας.
• Προμηθευτείτε έναν καλό καθαριστή αέρα, ιδανικά με ικανότητα αφαίρεσης των πάρα πολύ μικρών σωματιδίων, είναι η καλύτερη επένδυση για το μωράκι σας όσο το κυοφορείτε, αλλά και για τα χρόνια της ανάπτυξής του.

Αναφορές

1. Ghasemi-Tehrani H, Fallah S, Mozafarian N, Miranzadeh S, Sadeghi S, Azidhak A. Effect of Exposure to Air Pollution on Placental Weight in Isfahan-Iran. J Family Reprod Health. 2017 Jun;11(2):90–6.
2. Morales-Rubio RA, Alvarado-Cruz I, Manzano-León N, Andrade-Oliva M-A, Uribe-Ramirez M, Quintanilla-Vega B, et al. In utero exposure to ultrafine particles promotes placental stress-induced programming of renin-angiotensin system-related elements in the offspring results in altered blood pressure in adult mice. Particle and Fibre Toxicology. 2019 Jan 28;16(1):7.
3. Trasande Leonardo, Malecha Patrick, Attina Teresa M. Particulate Matter Exposure and Preterm Birth: Estimates of U.S. Attributable Burden and Economic Costs. Environmental Health Perspectives. 2016 Dec 1;124(12):1913–8.
4. DeFranco E, Moravec W, Xu F, Hall E, Hossain M, Haynes EN, et al. Exposure to airborne particulate matter during pregnancy is associated with preterm birth: a population-based cohort study. Environ Health [Internet]. 2016 Jan 15 [cited 2020 May 13];15. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4714531/
5. Mendola P, Nobles C, Williams A, Sherman S, Kanner J, Seeni I, et al. Air Pollution and Preterm Birth: Do Air Pollution Changes over Time Influence Risk in Consecutive Pregnancies among Low-Risk Women? Int J Environ Res Public Health. 2019 Sep 12;16(18).
6. Hwang M-J, Cheong H-K, Kim J-H. Ambient Air Pollution and Sudden Infant Death Syndrome in Korea: A Time-Stratified Case-Crossover Study. Int J Environ Res Public Health. 2019 Sep 6;16(18).
7. Litchfield IJ, Ayres JG, Jaakkola JJK, Mohammed NI. Is ambient air pollution associated with onset of sudden infant death syndrome: a case-crossover study in the UK. Open Access. :9.
8. Shang L, Huang L, Yang L, Leng L, Qi C, Xie G, et al. Impact of air pollution exposure during various periods of pregnancy on term birth weight: a large-sample, retrospective population-based cohort study. Environ Sci Pollut Res. 2021 Jan 1;28(3):3296–306.
9. Wright RJ, Coull BA. Small but Mighty: Prenatal Ultrafine Particle Exposure Linked to Childhood Asthma Incidence. Am J Respir Crit Care Med. 2019 Mar 13;199(12):1448–50.
10. Aghaei M, Janjani H, Yousefian F, Jamal A, Yunesian M. Association between ambient gaseous and particulate air pollutants and attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) in children; a systematic review. Environmental Research. 2019 Jun 1;173:135–56.
11. Myhre O, Låg M, Villanger GD, Oftedal B, Øvrevik J, Holme JA, et al. Early life exposure to air pollution particulate matter (PM) as risk factor for attention deficit/hyperactivity disorder (ADHD): Need for novel strategies for mechanisms and causalities. Toxicology and Applied Pharmacology. 2018 Sep 1;354:196–214.
12. Geng R, Fang S, Li G. The association between particulate matter 2.5 exposure and children with autism spectrum disorder. International Journal of Developmental Neuroscience. 2019;75(1):59–63.
13. Kim JS, Alderete TL, Chen Z, Lurmann F, Rappaport E, Habre R, et al. Longitudinal associations of in utero and early life near-roadway air pollution with trajectories of childhood body mass index. Environ Health [Internet]. 2018 Sep 14 [cited 2021 Jan 9];17. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6137930/
14. Jerrett M, McConnell R, Chang CCR, Wolch J, Reynolds K, Lurmann F, et al. Automobile traffic around the home and attained body mass index: a longitudinal cohort study of children aged 10-18 years. Prev Med. 2010 Jan;50 Suppl 1:S50-58.
15. Cserbik D, Chen J-C, McConnell R, Berhane K, Sowell ER, Schwartz J, et al. Fine particulate matter exposure during childhood relates to hemispheric-specific differences in brain structure. Environ Int. 2020 Oct;143:105933.
16. Beckwith T, Cecil K, Altaye M, Severs R, Wolfe C, Percy Z, et al. Reduced gray matter volume and cortical thickness associated with traffic-related air pollution in a longitudinally studied pediatric cohort. PLOS ONE. 2020;15(1):e0228092.
17. Karner AA, Eisinger DS, Niemeier DA. Near-Roadway Air Quality: Synthesizing the Findings from Real-World Data. Environ Sci Technol. 2010 Jul 15;44(14):5334–44.